نویسنده: محمد اسلامی ندوشن
درست یادم نیست که در کجا نخستین بار به او برخوردم، گمان می کنم «کافه فردوسی» بود که او در آن زمان هر روز عصر سری به آن می زد. وقتی آقای گوهرین مرا معرفی کرد، او قیافه آشنا به خود گرفت، چه، دو سه شعر از من در مجله «سخن» انتشار یافته بود و هدایت آنها را دیده بود. به عادتِ همیشگیش چند کلمه شوخی بر زبان آورد… از آن پس دیدارهای گاه بگاهی پیش می آمد و من تمایل شدیدی در خود می دیدم که با او همنشین شوم… گاهی می رفتم و در کافه فردوسی کنار میز هدایت می نشستم. دوستان او همیشه جمع بودند. پاهای ثابت عبارت بودند از «حسن قائمیان»، «رحمت الهی»، «انجوی شیرازی»، قدری نا منظم تر «پرویز داریوش»، «صادق چوبک» و «دکتر خانلری» و یکی دو نفر دیگر هم می آمدند. ولی او در میان همه شاخص بود و موجبِ جوشش آنها نیز او بود. از آنجا که بلند می شدند به «ماسکوت» در خیابان فردوسی یا میخانه دیگری می رفتند و دنباله همان حرفها در آنجا از سر گرفته می شد. «هدایت» چون گیاهخوار بود در آنجا همیشه مقداری سبزی خوردن و تربچه و ماست و خیار روی میز گذارده می شد. من نسبت به این عده که همگی اهل قلم و باصطلاح «روشنفکر» بودند، حس ستایشی داشتم، اما تنها به خاطر «هدایت» در جرگه آنها حاضر می شدم. «هدایت» کم حرف می زد، ولی هر چه می گفت، شیرینی و تازگی ای داشت که با حرفهای دیگران فرق می کرد. آهنگ صدا و طرز تکلّمش که لهجه اصیل تهرانی و رنگ عامیانه داشت، به گوش من بسیار آبدار و خوشایند می آمد. سیگار را با ظرافت و سبکی لای دو انگشت می گرفت و دود آن را از زیر سبیل باریک و زردش بیرون می داد.
کتاب ها
صادق هدایت، از افسانه تا واقعیت نوشته محمدعلی همایون کاتوزیان، ترجمه فیروزه مهاجر
هفت مقاله از ایران‌شناسان شوروی ترجمه ابوالفضل آزموده
کتاب صادق هدایت نوشته محمود کتیرایی
بر مزار صادق هدایت نوشته یوسف اسحاق‌پور، ترجمه باقر پرهام
مجموعه‌ای از آثار صادق هدایت نوشته محمد بهارلو
یادبودنامه صادق هدایت انتشارات امیر کبیر
یاد صادق هدایت، به کوشش علی دهباشی
هدایت، بوف کور و ناسیونالیسم نوشته ماشاءالله آجودانی
راز شهرت صادق هدایت نوشته محمدرضا سرشار
نامه‌های صادق هدایت گردآوری محمد بهارلو
خودکشی صادق هدایت نوشته هوشنگ پیمانی
آشنایی با صادق هدایت نوشته م. ف. فرزانه (چاپ پاریس شامل دو مجلد بوده است: صادق هدایت چه می‌گفت؟ و آن چه صادق هدایت به من گفت)
کتاب‌شناسی صادق هدایت نوشته محمد گلبن
صاق هدایت و هراس از مرگ نوشته محمد صنعتی
ارزیابی آثار و آرای صادق هدایت گردآوری مریم دانایی برومند
صادق هدایت نوشته ونسان مونتی ترجمه حسن قائمیان
هشتاد و دو نامه به حسن شهید نورائی نوشته صادق هدایت
صادق هدایت در تار عنکبوت نوشته مصطفی فرزانه
صادق هدایت در گذر زمان نوشته موسی‌الرضا طایفی اردبیلی
نقد و تفسیر آثار صادق هدایت نوشته محمدرضا قربانی
نیمه‌ی پنهان سرگذشت صادق هدایت نوشته جهانگیر هدایت
صادق هدایت داستان‌نویس نوشته جعفر مدرس صادقی
داستان یک روح(شرح و متن بوف کور صادق هدایت) نوشته سیروس شمیسا
روی جاده ی نمناک / درباره ی صادق هدایت ، نوشته محمد قاسم زاده، انتشارات کاروان
فیلم
« گفتگو با سایه» ساخته خسرو سینایی
مقالات
صادق هدایت و کارهای او نوشته پرویز ناتل خانلری، ۱۳۲۶
یادی از صادق هدایت نوشته پرویز داریوش
بوف کور در اروپا نوشته سوپر فیلیپ، ترجمه حسن قائمیان، ۱۳۲۲
تأثیر صادق هدایت در اروپا نوشته آندره روسو ترجمه حسن قائمیان، ۱۳۳۲
آثار صادق هدایت را بدبین و مأیوس خواندم نوشته احسان نراقی، ۱۳۳۰
کتاب حاجی‌آقای صادق هدایت، نوشته سعید نفیسی، ۱۳۲۴
هدایت و حزب توده، نوشته خلیل ملکی، ۱۳۳۰
بوف کور و عقده ادیپی، نقد روانی نوشته بهرام مقدادی، ۱۳۴۹
صادق هدایت نوشته روژه لسکو (مترجم بوف کور به زبان فرانسه، ۱۳۲۵
صادق هدایت، پیشرو رئالیسم ایران نوشته ژیلبر لازار، ۱۳۳۴
سی سال رمان‌نویسی نوشته هوشنگ گلشیری، ۱۳۴۶
مقدمه منتخبات صادق هدایت نوشته کمیسروف، ترجمه قائمیان، ۱۳۳۷
هدایت بنیانگذار ادبیات نو، نوشته کریم کشاورز، ۱۳۵۱
صادق هدایت نوشته ابرهارد کروگر، ۱۳۴۷
صادق هدایت بنیانگذار خیامشناسی، نوشته محمود کتیرایی، ۱۳۴۹
یاد آشنا نوشته اسلام کاظمیه، ۱۳۴۷
صادق هدایت در آلمان نوشته جواد فلاطوری، ۱۳۴۰
بدبینی هدایت نوشته مسعود فرزاد، ۱۳۴۶
سقوط هدایت در چاله هرز ادبیات فرانسه، نوشته احمد فردید، ۱۳۵۲
صادق هدایت ناشناس مرد نوشته بزرگ علوی، ۱۳۵۲
صادق هدایت نوشته احسان طبری، ۱۳۲۵
هدایت و آل‌احمد در یک ارزیابی نوشته بهرام صادقی، مجله فردوسی شماره ۱۰۹۶
هدایت وطن‌پرست و ستایشگر انسان نوشته عبدالحسین سپنتا، ۱۳۴۷
هدایت مجاهدی در اردوی انسانیت نوشته عبدالحسین زرین‌کوب، ۱۳۵۲
یادبودهای من از صادق هدایت نوشته یان ریپکا، ترجمه مصطفی فرزانه، ۱۳۴۴
صادق هدایت از نظر دهخدار نوشته علی اکبر دهخدا، ۱۳۵۲
۲۳ سال از مرگ صادق هدایت گذشت، نوشته محمدعلی جمال‌زاده، ۱۳۵۳
با حافظ چه کردند که با صادق هدایت بکنند نوشته ایرج پزشکزاد، مجله روشنفکر، شماره ۸۸۹
صادق هدایت و فلسفه آقای فردید، نوشته رضا براهنی، ۱۳۵۱
صادق هدایت و مکتب او نوشته ابوالقاسم انجوی شیرازی، ۱۳۵۲
غروب هدایت، نوشته محمدعلی اسلامی ندوشن، ۱۳۳۷
یادی از صادق هدایت نوشته مهدی اخوان ثالث، ۱۳۴۸
هدایت بوف کور نوشته جلال آل‌احمد، ۱۳۳۰
صادق هدایت و سینما نوشته عباس بهارلو
ناقوس خیال در آثار هدایت نوشته مایکل بیرد، ۱۳۷۱
مسخ هدایت از مسخ نوشته نسرین رحیمیه، ۱۳۷۱
دیوار، معرفی و نقد نوشته منوچهر آتشی، مجله تماشا، شماره ۸۸
شعر
روی جاده نمناک سروده مهدی اخوان ثالث در رثای هدایت، ۱۳۴۰
منبع : تیرگان