سید محمّد علی جمالزاده در یکصد و شش سالگی درگذشت. زادنش به سال ۱۳۰۹ قمری در شهر اصفهان روی داد و مرگش در روز هفدهم آبان ۱۳۷۶ در شهر ژنو فرارسید. پدرش جمال الدین واعظ اصفهان ( متولد در همدان ۱۲۷۹- مقتول در بروجرد جمادی الثانی۱۳۲۶ ) نام داشت.
محل اقامت او شهر اصفهان بود، ولی غالباً برای وعظ به شهرهای مختلف سفر می کرد. جمالزاده روزگاران کودکی را در اصفهان گذرانید و چون از ده سالگی فراتر رفت گاهی پدرش او را به همراه خود به سفر می برد، در همین دوره از حیات جمالزاده بود که سید جمال در سال ۱۳۲۱ اقامت تهران را اختیار کرد و دو سه سالی بیش نگذشت که فرزند خود محمد علی را برای تحصیل به بیروت فرستادن (۱۹۰۸) سن جمالزاده در این اوقات از دوازده سال درگذشته بود. جمالزاده در بیروت بود که اوضاع سیاسی ایران دگرگون شد محمّدعلی شاه مجلس را به توپ بست و هر یک از آزادی خواهان به سرنوشتی دچار شدند. سیدجمال پنهانی، خود را به همدان رسانید تا به عتبات برود، اما در آن جا به چنگ عمال دولتی افتاد. او را به دستور دولت به حکومت بروجرد تحویل دادند، در این شهر به اراده حاکم، ( امیر افخم) به طناب انداخته و مقتول شد.جمالزاده در بیروت با ابراهیم پور داوود و مهدی ملک زاده( فرزند ملک المتلکین ) چند سالی همدوره و همدرس بود. چون متمایل به تحصیلات دانشگاهی اروپائی شد در سال ۱۹۱۰ قصد عزیمت به اروپا کرد. ازراه مصر، خود را به فرانسه رسانید. ممتاز السلطنه، سفیر ایران، چون او را بشناخت توصیه کرد بهتر است به لوزان (سوئیس) برود و در آنجا به ادامه تحصیل بپردازد. تا سال ۱۹۱۱ در لوزان بود. در این سال به دیژون فرانسه آمد و دیپلم حقوق خود را از دانشگاه این شهر گرفت. جمالزاده در برلن مدتی با مجله کاوه همکاری می کرد. پس از تعطیلی مجله کاوه به خدمت محلی در سفارت ایران در آمد و سرپرستی محصلین ایرانی به او واگذار شد. حدود هشت سال در این کار بود تا از سال ۱۹۳۱ به دفتر بین المللی کار وابسته به جامعه ملل پیوست و در سال ۱۹۵۶ بازنشسته شد. از برلن به ژنو مهاجرت کرد و تا پایان عمر در این شهر بود. او نمی توانست و نمی خواست با هم وطنانش بی رابطه بماند. آن ها را که در ژنو می دید (اعم از ادبا و فضلا و یا رجال سیاسی) به ذوق و شوق ملاقات می کرد و به صحبت با آنان می نشست. با غالب آن ها که در ایران اهل کتاب و قلم بودند مکاتبه مداوم داشت. هر کس به او نامه ای می نوشت پاسخی به تفضیل دریافت می کرد.
این نویسنده نامدار و بنیان گذار داستان نویسی نوین در ایران در سال ۱۳۵۴ کتابخانه خود را که شامل کتابهای چاپی، نشریات، اسناد و دستنوشته های شخصی است به دانشگاه تهران اهدا کرد. مجموعه کتاب های چاپی او با گرایش ادبیات داستانی شامل در حدود ۲۵۰۰ جلد کتاب به زبان فارسی و زبانهای خارجی است. همچنین مجموعه اسناد او بالغ بر ۱۰۰۰۰ برگ، شامل دستنوشته های وی، نامه ها و بریده جراید، در بخش نسخه های خطی کتابخانه نگه داری میشود. مجموعه جمالزاده در تالاری که به نام خود وی نام گذاری گردیده است در طبقه اول کتابخانه نگه داری میشود. لازم به ذکر است که محمّدعلی جمالزاده یک سوم از درآمد حق التألیف نوشته های خود را به مدت سی سال پس از درگذشت خود به دانشگاه تهران واگذار کرده است تا با تأیید هیأت امنای آثار جمالزاده برای خرید کتاب صرف شود.
منبع: وب سایت جمالزاده